Ethereum nedir? (ETH)

En iddialı blok zinciri projelerinden biri olan Ethereum (ETH), paranın ötesinde çok çeşitli kullanım durumlarında ürün ve hizmetleri daha az merkezi bir hale getirmek için kripto para birimi kullanmayı amaçlıyor. 

Bitcoin dijital altın olarak işlev görmeye çalışırken Ethereum farklı bir yaklaşımla yaygınlaşmayı tercih etmiştir. Böylece kullanıcıları, işlemlerini yöneten özel varlıkları ve programları diledikleri sayıda üretebilir.

Bu durum, Bitcoin'in daha çok e-posta (çok güçlü, özel kullanım aracı) gibi olduğu Ethereum'un ise web tarayıcısına benzediği (kullanıcıların etkileşime girebileceği ve oluşturabileceği programlara olanak tanımayı hedefler) şeklinde karşılaştırmalara (belki de mükemmel olmayan karşılaştırmalara) neden olmuştur.

Bu benzetme, Ethereum’un kapsamını anlatmada etkilidir; ekibi kendi sanal makinesini ve komut dosyası dilini (programlarını yürütmek için gerekli) oluşturur, kendi yeni parasının (ether) satışıyla kaynak oluşturur ve kripto para birimine "state" adı verilen bir kavram ekler. 

Basitçe söylemek gerekirse Ethereum, değişiklikleri (blok zincirinde onaylanan işlemler) ve henüz gerçekleşmemiş potansiyel değişiklikleri (state) takip eder. Bu fark, vizyonunun merkezinde yer alır. 

Ethereum'da, bu çok adımlı bilgi işlem işlevlerine "akıllı sözleşmeler" denir. Birçok akıllı sözleşmeden oluşan daha büyük yapılar ise merkeziyetsiz uygulamalar (dapp'lar) olarak adlandırılır. 

Bugün ilkel olsalar da bu tür programların bir gün dünyanın en büyük internet şirketlerinin davranışlarını taklit eden yazılımlar oluşturmak için kullanılabileceğine inanılmaktadır. 

Örneğin Amazon, basit bir web arabirimi kullanarak alıcıları veri tabanlarında saklanan devasa ve sürekli güncellenen bir envanterle bağlayan bir state hizmeti olarak düşünülebilir. Bu durumda, kâr amaçlı bir şirket aracı ve teknoloji yönetimi rolünü üstlenir. 

Ethereum, bu şekilde, günümüzde tekelleşen hizmetlerin farklı bölümlerini yöneten rekabetçi piyasalar oluşturmak için kripto para birimlerini kullanan erken bir girişim olarak görülebilir.

Ethereum’un geliştiricileri, 2020 yılı itibarıyla bu fikri hayata geçirme sürecinin ilk aşamalarında ve "Ethereum 2.0" adı verilen ve yeni değişikliklere yol açacak temel bir kod değişikliğine hazırlanıyor.

Her zaman iki Ethereum olduğu söylenebilir. Bugün işleyen Ethereum ve bir gün, geliştiriciler yol haritalarını bitirdiklerinde tamamlanacak Ethereum. 

Ethereum, 2015 yılından bu yana çok başarılı olsa da önerilen özelliklerinin tümünün uygulanmadığını unutmamak gerekir.

Ethereum Blok Zinciri

Bugün, Ethereum blok zincirini desteklemek için proof-of-work madencilik (bilgisayarlar, bloklar oluşturmak için ihtiyaç duyulan problemleri çözmek için enerji harcar) kullanıyor. (Madenciler işlemleri yaklaşık olarak her 12 saniyede bir yeni bloklar halinde gruplar).

Geliştiriciler, programın programlama dilleri olan Solidity veya Vyper'da programlar (akıllı sözleşmeler) yazar ve bu kodu Ethereum blok zincirine dağıtır. 

Tüm düğümler (yazılımı çalıştıran bilgisayarlar), Solidity ve Vyper'da yazılan akıllı sözleşmeleri çeviren ve blok zincirindeki işlemlerdeki değişikliklerini yürüten bir derleyici olan Ethereum Virtual Machine'in (EVM) bir kopyasını tutar. 

2016 yılında, Ethereum kullanıcıları grubu önerilen kod güncellemesini reddetti ve eski kodu çalıştırmaya devam etmeyi seçti. Sonuç olarak, Ethereum Classic adlı yeni bir kripto para birimi oluşturuldu.

Hisse Kanıtı

Ethereum 2.0'a geçiş ile Ethereum, temel işletim sistemini değiştirerek, hisse kanıtı (POS) adı verilen bir sisteme geçmeyi planlıyor. 

Hisse kanıtı modeli kapsamında, en az 32 ETH'ye sahip olan herhangi bir kullanıcı bu fonları bir sözleşmede kilitleyebilir ve böylece, blok zincirine yeni bloklar eklemek için gereken hesaplama çözümlerinde ödül kazanabilir. 

Bu geçiş hakkında daha fazla bilgiye 2020 Kraken İstihbarat raporundan ulaşabilirsiniz.

Birçok kripto para biriminin tek bir kullanım alanı oluşturmakta zorlandığı bir dönemde, Ethereum, çok sayıda güçlü talep gören fazdan geçmiş olmasıyla belki de benzersizdir. 

Özel blok zincirleri 

Ethereum'u benimseyen ilk kişiler arasında, 2015 ve 2016'da proof-of-concept ve Ar&Ge girişimleri oluşturmak için açık kaynak kodundan yararlanan büyük bankalar ve kurumlar yer aldı.

Ethereum kodunu kopyalamayanlar, sıklıkla mimarinin bir kısmını kopyalayan Linux Foundation'ın Hyperledger ve R3'ün Corda gibi projelerden ilham almış ancak kripto para birimi fikrini reddetmiştir.

Büyük bankalar ve şirketler zaman içinde, 2017 yılında kurulduğunda çok sayıda özel banka blok zinciri ile Ethereum blok zinciri arasında köprü olması hedeflenen ve kâr amacı gütmeyen Enterprise Ethereum Alliance'ı kurarak Ethereum'u daha doğrudan desteklemeye başlamıştır. 

ICO'lar

Girişimciler, daha sonra 2017 yılında platformun yeni kripto para birimleri oluşturarak kaynak yaratma etkinlikleri düzenlemek ve bunları küresel kullanıcılara satmak için kullanılabileceği teziyle Ethereum'a akın etmiştir; bu etkinlik daha sonra "ilk coin teklifleri" (ICO'lar) adını almıştır. 

ICO'lar, Ethereum'un geliştiricilere en baştan yeni bir kod tabanı oluşturmadan token standartlarını kullanarak blok zincirine yeni kripto varlıkları oluşturma becerisinden faydalandı.

Şu anda kendi canlı blok zincirlerine ve kripto para birimlerine (Tron ve OmiseGo gibi) sahip olan girişimci projeleri, daha sonra yeni teknolojiler sunarak, ethereum'da token olarak piyasaya çıkmıştı.

DeFi

Ağ üzerindeki en son yenilik dalgası olan merkeziyetsiz finans (DeFi), geleneksel finansal hizmetleri taklit eden protokoller oluşturmak için Ethereum'u kullanarak girişimcilerin ilgisini çekti.

Bunlar arasında, ABD dolarına bağlı bir kripto para biriminin yönetimini merkeziyetsizleştiren bir protokol tasarlayan MakerDAO gibi projeler yer aldı. Diğer DeFi projeleri, kredi verme ve ödünç alma gibi finansal hizmetleri otomatikleştirmek ve merkeziyetsizleştirmek istemiştir.

Artık bir sonraki adımı atmaya ve Ethereum satın almaya hazırsınız!