Lightning Network là gì?
Hướng dẫn cho người mới bắt đầu về Bitcoin Lightning Network
Lightning Network (còn được gọi là Lightning hoặc LN) là giải pháp tăng khả năng mở rộng được tích hợp trên nền tảng Bitcoin cho phép người dùng nhanh chóng gửi và nhận BTC mà hầu như không mất phí.
Lightning được coi là một giải pháp ngoài chuỗi, Lớp 2, nghĩa là giao dịch chuyển tiền được thực hiện thông qua mạng lưới kênh thanh toán mới được tích hợp vào blockchain của Bitcoin.
Là loại tiền điện tử đầu tiên và thịnh hành nhất thế giới, Bitcoin đã trở thành phương tiện giao dịch quan trọng vì đây là lần đầu tiên tất cả mọi chủ sở hữu đều có thể thoải mái:
- Giữ bitcoin mà không sợ nguồn cung lạm phát bất ngờ
- Gửi và nhận bitcoin mà không cần dùng đến bên trung gian
- Xác minh các giao dịch bằng các nút riêng
Tuy nhiên, nhiều người đồng ý rằng Bitcoin vẫn cần cải thiện thêm chức năng để trở thành phương tiện trao đổi toàn cầu và trở thành hệ thống tiền ngang hàng như được trình bày ngay từ đầu trong cuốn sách trắng có tầm ảnh hưởng sâu rộng Bitcoin: Hệ thống tiền điện tử ngang hàng. Hiện tại, Bitcoin vẫn có những giới hạn sau:
- Phí – Vì dung lượng khối hạn chế, nên phí đào có thể dao động mạnh tùy thuộc vào nhu cầu thực hiện giao dịch.
- Giao dịch mỗi giây – Bitcoin chỉ cho phép khoảng 7 giao dịch mỗi giây (TPS)
- Nghẽn mạng – Thời gian xử lý khối chậm và lưu lượng sử dụng mạng tăng cao có thể dẫn đến chậm trễ trong xác nhận giao dịch
Bitcoin Lightning Network nhằm mục đích giải quyết những hạn chế này bằng cách cung cấp các giao dịch tức thì và không tốn kém, đồng thời đạt được thông lượng khoảng 1 triệu giao dịch mỗi giây.
Mặc dù Lightning có thể được sử dụng cho bất kỳ hình thức chuyển tiền nào, nhưng chủ yếu hiệu quả đối với các khoản tiền siêu nhỏ hoặc những giao dịch chuyển tiền giá trị nhỏ hơn mà thường lãng phí do phí lớp cơ sở.
Kể từ tháng 8 năm 2021, số liệu thống kê của Lightning Network cho thấy hơn 2.000 BTC đã được chuyển qua mạng này.
Xin đặc biệt lưu ý là Lightning Network không triển khai token mới và hỗ trợ những tiện ích tương tự như Bitcoin – mạng này là mạng phi tập trung, không cần cấp phép và nguồn mở. Tính bảo mật của mạng này bắt nguồn từ các giao dịch Bitcoin trên chuỗi, vốn dĩ sử dụng hợp đồng thông minh để cho phép thanh toán ngay tức thì, ngoài chuỗi.
Lợi ích của Lightning Network
Bitcoin phát triển Lightning Network chủ yếu để tăng cường tiếp nhận các khoản thanh toán bitcoin hàng ngày bằng cách tăng tốc độ giao dịch và giảm phí giao dịch. Tuy nhiên, việc mở các kênh thanh toán ở lớp hai đã mang lại nhiều lợi ích khác.
Khả năng mở rộng
Bitcoin là hệ thống phát toàn cầu trong đó mọi người xác minh mọi giao dịch trước khi thêm vào blockchain. Mặc dù hệ thống này cho phép Bitcoin được phi tập trung hóa thực sự, nhưng điểm hạn chế chính là hệ thống này chỉ có thể cho phép khoảng bảy giao dịch mỗi giây (TPS).
Hệ thống kênh của Lightning cho phép thêm các tuyến có thể tái sử dụng vào blockchain Bitcoin sau khi đóng các kênh. Về lý thuyết, điều này có nghĩa là LN có thể giúp mở rộng TPS của Bitcoin lên đến một triệu TPS.
Bảo mật
Có thể truy nguyên các giao dịch trên blockchain Bitcoin từ ví này sang ví kia. Khi sử dụng Lightning Network, chỉ có hoạt động mở và đóng kênh được ghi nhận vào chuỗi, điều đó có nghĩa là hầu hết các khoản thanh toán siêu nhỏ sẽ gần như không thể truy dấu.
Lịch sử sơ lược về Lightning Network
Lightning Network ban đầu xuất hiện trong sách trắng do Joseph Poon và Tadge Dryja biên soạn vào năm 2015.
Mạng thử nghiệm của mạng này đã được ra mắt vào tháng 5 năm 2016 và, vào tháng 1 năm 2017, phiên bản Lightning đầu tiên – lnd – đã được phát hành ở giai đoạn alpha. Giao dịch thực đầu tiên qua kênh Lightning Network diễn ra vào tháng 12 năm 2017, khi Alex Bosworth sử dụng Lightning để thanh toán hóa đơn điện thoại.
Vào cuối giai đoạn phát triển alpha, Lazlo Hanyezc – người đầu tiên sử dụng bitcoin trong thế giới thực bằng cách trả 10.000 BTC khi mua hai chiếc pizza vào năm 2013 – đã sử dụng Lightning để một lần nữa mua hai chiếc pizza.
Kể từ đó, đã có một số nhóm phát hành nút Lightning trên mạng chính thức, bao gồm giải pháp c-lightning của Blockstream, lnd của Lightning Labs và Eclair của Acinq.
Trao truyền ngọn đuốc Lightning
Vào tháng 1 năm 2019, một nhân vật Twitter với biệt hiệu Hodlonaut đã gửi 0,001 BTC (hay 100.000 satoshi) đến ví đáng tin cậy bằng cách sử dụng Lightning Network. Mục tiêu thực hiện giao dịch này là để người nhận này cộng 10.000 satoshi vào tổng số và gửi cho ví LN khác, từ đó đã hình thành một chuỗi giao dịch trên toàn thế giới.
Hình ảnh ngọn đuốc ẩn dụ đã được trao tay 292 lần, bao gồm cả những người như Jack Dorsey, Elizabeth Stark và Pierre Rochard, trước khi đạt tới con số 4.390.000 satoshi mà sau đó được gửi tới Bitcoin Venezuela, một tổ chức phi lợi nhuận đặt mục tiêu quảng bá Bitcoin ở Venezuela.
Lightning Network hoạt động như thế nào?
Lightning Network được xây dựng ngoài chuỗi để người dùng thực hiện các giao dịch chuyển bitcoin nhằm giảm nghẽn mạng trên chuỗi.
Trước tiên, hệ thống sẽ mở kênh giữa hai bên để hai bên có thể gửi tiền. Sau đó, họ có thể sử dụng kênh này để gửi BTC giữa hai bên ngay lập tức với phí gần bằng không mà không cần phát giao dịch nào đến lớp cơ sở của blockchain Bitcoin.
Mỗi bên có thể thực hiện trên blockchain Bitcoin và đóng kênh bất cứ lúc nào.
Khi kênh đã đóng và được thực hiện trên blockchain lớp cơ sở, các khoản tiền sẽ được gửi đến từng bên theo lịch sử chuyển tiền của kênh, toàn bộ tổng hợp thành một giao dịch duy nhất trên blockchain Bitcoin. Chỉ những giao dịch liên quan đến Lightning được phát đến mạng Bitcoin là những giao dịch mở và đóng kênh. Cơ chế này giúp giải phóng dung lượng cho khối, giúp giảm phí mạng và tăng hoạt động kinh tế trên mỗi khối.
Kênh thanh toán trực tiếp giữa hai bên cũng có thể trở thành một phần trong Lightning Network rộng lớn hơn. Nếu hai bên không có kênh trực tiếp, họ có thể chuyển tiền qua các con đường liên kết với nhau. Nút Lightning trong lệnh tìm kiếm mạng để có lộ trình thực hiện giao dịch tốt nhất.
Ví dụ, nếu bạn bè của bạn (người chung kênh với bạn) đưa bạn đến quán cà phê họ yêu thích, và quán này chung kênh với họ, Lightning Network sẽ cho phép bạn chuyển khoản thanh toán thông qua người bạn này khi bạn thanh toán tiền cà phê mà không cần phải mở kênh mới với quán cà phê kia. Tất cả các giao dịch này diễn ra trong vài giây và không phải chờ đợi lâu hoặc mất phí cao như trên blockchain chính.
Xin lưu ý, các nhà phân tích Bitcoin trên chuỗi có thể nhanh chóng xác định các giao dịch này là những giao dịch đến từ Lightning Network vì chúng xuất hiện dưới dạng hợp đồng thông minh phức tạp, bao gồm nhiều loại khóa công khai và chữ ký khác nhau được sử dụng trong kênh. Vấn đề này được giải quyết trong Bản đề xuất cải thiện Bitcoin có trong bản nâng cấp Taproot nhằm mục đích cải thiện quyền riêng tư của từng giao dịch.
Bắt đầu mua bitcoin
Giờ bạn đã sẵn sàng thực hiện bước tiếp theo và mua một vài bitcoin rồi!